Wat bepaalt het voortbestaan van een organisatie?: snelheid van samenwerken, klantbediening en innovatie(Lanting). Innovatie is niet gericht op het zorg dragen van uitvindingen, maar op het realiseren van verandering (DeBruyne). Een innovatieve organisatie kenmerkt zich volgens Lanting door:
- Kennis klotst over de plinten: samenwerken en kennis delen
- Juiste focus: bepaalt door cultuur en leiderschap
- Slimme beïnvloeding: meerwaarde voor kennisontwikkeling is bepalend voor de status van een afzender
- Intelligente feedback: wat gaat goed en wat niet
- Klein is slim: kleine vaste kern, met daarom heen een (virtueel) netwerk van professionals
- Maak werk leuk
Volgens Brafman heb je drie vormen van chaos nodig om tot innovatie te komen:
- Zorg voor ‘witruimte’: dat kan in de vorm van pauzes, andere dagindeling; sporten tijdens of na het werk
- Zorg voor de inbreng van buitenstaanders die geen deel uitmaken van het systeem; het is geen probleem dat deze buitenstaanders in dienst van je zijn (uitwisseling van mensen met concurrenten verhoogt over en weer ook innovatie: Silicon Valley)
- Zorg voor georganiseerde serendipiteit: betrek zoveel mogelijk aspecten van de eigen bedrijfsvoering (neem medewerkers serieus als ze zeggen dat er een probleem is; biedt mogelijkheden om tot oplossingen te komen); creëer werkplekken waar mensen elkaar spontaan kunnen ontmoeten
Het komt er dus op neer dat je jezelf zo organiseert dat je onverwachte ‘ontmoetingen’ hebt: diversiteit van mensen en denkbeelden relativeert je eigen positie en denkwereld en zorgt voor vormen van samen werken die tot nieuwe proposities leiden. Hoe pak je dat aan?
Belangrijke vragen om te delen zijn:
- Wat zie ik? (wat zien we)
- Wat vind ik ervan? (wat vinden we ervan?)
- Wat ga ik doen (wat gaan we doen)?
Steeds staat weer centraal dat we open staan voor (nieuwe) verbindingen . Juist het contact met cliënten zorgt voor voortdurende interactie. Waar interactie is, ontstaat (mogelijkerwijs) innovatie. Belangrijk daarbij is te beseffen dat bij waarnemen slechts 20% van de informatie van buitenaf komt en dat 80% in de hersenen wordt geproduceerd. Vanwege het feit dat waarneming zo elementair is, is het ook zo moeilijk om nieuwe visies en concepten doorgevoerd te krijgen. Creatief waarnemen is dan ook het herkennen van dominanties in de eigen waarneming en die van anderen. Veel veranderingen starten dan ook met een andere manier van kijken (Byttebier, p. 27).
Leidinggeven aan verandering is een continu leerproces waarin je op zoek gaar naar de inconsistenties tussen wat jezelf zegt en wat je doet. Een belangrijke toetssteen is dat vooral in contacten met anderen (en niet andere bedrijven) dat leren ontstaat. Hoe minder hiërarchie en complexiteit, hoe meer effectiviteit en innovatie mogelijk is (Brafman/Beckstrom). Organisaties die snel en veel externe informatie kunnen opnemen en die op basis daarvan diensten ontwikkelen hebben een innovatievoorsprong.
Wat is de rol van management dan nog? Op managementniveau moet veel meer belangstelling bestaan wat binnen de verschillende onderdelen van de eigen organisatie gebeurt. Groot: juist lokale interacties (binnen en buiten) moeten worden bevorderd en daarin moet ook worden geparticipeerd door het management. Groot: ‘over cijfers praten verbetert geen resultaten; (top) managers moeten bij dagelijkse lokale activiteiten worden betrokken (p. 129). Centraal staat de actieve betrokkenheid van het management bij het wel en wee van professionals op alle niveaus van de organisatie).
Innovatie kun je dus organiseren.
Literatuur
Brafman, Ori en Rod A. Beckstrom, De zeester en de spin. De onstuitbare kracht van organisaties zonder leider. Bruno, 2010
Brafman, Ori en Judah Pollack, Een goede manager zaait verwarring. Waarom elk bedrijf beter wordt van een beetje chaos. Maven, 2013
Byttebier, Igor, Creativiteit. Hoe? Zo. Inzicht, inspiratie en toepassingen voor het optimaal benutten van uw eigen creativiteit en die van uw organisatie. Lannoo, 2002
Debruyne, Marion, Innoveren met creativiteit. LannooCampus, 2009
Groot, Nol, Zelforganisatie en leiderschap. Een uitdagende paradox! Een complexiteitbenadering over het ontstaan van lokale verantwoordelijkheden en verbeterde resultaten. Mediawerf, 2010
Kreyveld, Maurits, Samen slimmer. Hoe de ‘wisdom of the crowds’ onze samenleving zal veranderen. STT, 2012
Lanting, Menno, De slimme organisatie. De toekomst van werk, leiderschap en innovatie. Business Contact, 2013